عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدیدچهارچوب مفهومی :
یکی از اصطلاحات پر کاربرد تحقیق ، رسانه است. رسانه ها در ابتدا دارای کارکرد ساده ی انتقال پیام و عموما به شیوه ی بازتاب اخبار بودند. رسانه ها با مرور زمان و در بطن جامعه و همسو با تحولات جامعه متحول شدند. محتوای این رسانه ها به سمت تنوع و در پیش گرفتن کارکرد های آموزشی ، علمی ، سرگرمی دگرگون شد . از طرفی رسانه ها با استفاده از تکنولوژی جدید امکانات بهتری را با فرصت کمتر در اختیار مخاطبان خود قرار می دادند. در تحقیق حاضر رسانه طیف وسیعی از وسایل ارتباطی مانند روزنامه ، مجله ، کتاب ها ، رادیو ، تلویزیون ، اینترنت را شامل می شود.
رسانه های خبری اخبار مربوط به برخی از جرایم را به شدت پیگیری می کنند و تمام مراحل آن را از هنگام وقوع تا اجرای حکم و مجازات مجرم با تمام جزییات مورد پوشش قرار می دهند . پرونده ی قتل میدان کاج سعادت آباد تهران و روح الله داداشی نمونه بارز این پرونده ها هستند . پرداختن رسانه ها به اخبار مربوط به این جرایم رسانه ای شدن جرم نام دارد.
انتخاب پرونده های جنایی که جنبه رسانه ای پیدا می کنند بستگی به میزان مطابقت آن پرونده با معیار ها و شرایطی دارد که مورد توجه مدیران رسانه ها است و در نهایت منجر به استقبال بیشتر مخاطبان از خبر آن واقعه می شود. تاکید بر این معیار ها باعث شده تا وقایع از حیث میزان انطباق با آن ها بررسی شوند و هرچه پرونده مورد نظر با این معیار ها هماهنگی بیشتری داشته باشد ارزش خبری آن بالاتر است و احتمال انتخاب آن در سبد خبری افزایش پیدا می کند.
رسانه ها در ابتدا به شکلی ساده انتشار می یافتند و در پوشش مجلات یا روزنامه های کم تیراژ به انتقال اخبار اقدام می نمودند. در این دوره رسانه ها دارای محتوایی ساده و غیر پیچیده بودند اما به مرور زمان و همراه با متنوع شدن اشکال ظاهری آن ها محتوای رسانه ها نیز به سمت پیچیده شدن حرکت کردند در پوشش اطلاعات خبری ، عقاید و نظرات سیاسی و ایدئولوژیک و … انتشار یافتند.
توسعه شهر نشینی و تحول ساختارهای اجتماعی زمینه اصلی تغییر در محتوای رسانه ها می باشد. این امر موجب کاسته شدن از ارتباط متقابل و مستقیم مردم با جامعه و کسب اخبار و اطلاعات از منبع مستقیم گشت و مردم برای آگاهی از رخدادهای جامعه به رسانه های گروهی تکیه کرده و این وابستگی به مرور زمان بیشتر گشته است. بنابراین مثل گذشته اطلاعات مردم از طریق اعضای خانواده و همسایگان به دست نمی آمد و به تدریج از طریق منابع خلاصه تر و جزئی تر مثل رسانه ها تامین می شد.[1]این امر موجب گشت که رسانه ها همزمان با افراد بیشتری در ارتباط باشند. با افزایش تعداد مخاطبان رسانه های جمعی شکل گرفتند که تمایز اصلی آن ها با رسانه ها ی گذشته گسترش تعداد مخاطبان آن ها و حوزه های جغرافیایی وسیعتر تاثیر گذاری بر مردم بود و رسانه های جمعی در سطحی گسترده به انتشار اطلاعات ، اخبار ، عقاید و نظرات پرداختند [2].
با توجه به نیاز مردم در کسب اطلاعات در خصوص وضعیت جامعه این رسانه ها در مناطق شهری به سرعت افزایش یافتند و به زودی حجم وسیعی از انواع رسانه های نوشتاری ، دیداری و شنیداری وارد جامعه شدند و با اشکال مختلف از قبل روزنامه ، مجله ، کتاب ، رادیو ، تلویزیون ، اینترنت به بازتاب وقایع رخ داده در جامعه پرداختند.اعضای جامعه نیز با توجه به افزایش ساعات کاری و کاهش فرصت های فراغت با مرور زمان به رسانه های خبری برای کسب اطلاعات وابسته تر شدند .با تحولات بیشتر در جوامع شهری مخاطبان رسانه ها نیز افزایش پیدا کردند و ارتباط غیر مستقیمی از طریق مطبوعات پرتیراژ و مخصوصا وسایل ارتباطی نوین نظیر رادیو و تلویزیون بین گروه های وسیع انسانی ایجاد گشت که به آن ارتباط توده ای می گویند.[3].
در مقابل رسانه های گروهی نیز به مرور زمان دستخوش تغییراتی شده اند و از تحولات جامعه تاثیر پذیرفته اند. یکی از اساسی ترین تحولاتی که بر رسانه ها تاثیرگذار بوده گسترش و رشد خصوصی سازی بوده است. به این ترتیب با تحول ساختار اقتصادی، اجتماعی و حکومت اقتصاد بازار آزاد بر جوامع شهری ساختار رسانه ها نیز متحول گشت و مطبوعات نیز به سمت صنعتی شدن حرکت کردند. صنعتی شدن مطبوعات که در حدود سال های دهه ی 1850 رخ داد و اولین نتیجه آن هم این بود که به تدریج هزینه انتشار روزنامه را بالا برد.[4] حتی رسانه هایی که برای کسب سود فعالیت نمی کنند یعنی فرستنده های دولتی و رسانه هایی که موسسات غیر انتفاعی آن ها را اداره می کنند تحت تاثیر اصول حاکم بر اقتصاد بازار آزاد قرار دارند و این اصول بر فعالیت آن ها تاثیر می گذارد[5].
همزمان با این تغییرات رسانه ها مجبور شدند که جلب منابع در آمدی را در اولویت اهداف خود قرار دهند. رسانه ها نیز که با بالا رفتن هزینه های انتشار و اداره کردن خبرگزاری ها نیاز به تامین منابع مالی داشتند باید در میان شرکت های بزرگ تجاری جایگاهی کسب می کردند.[6]کسب چنین جایگاهی موجب می گشت که تامین منابع مالی رسانه ها تا حدودی تضمین گردد.در طرف مقابل نیز وجود برخی ویژگی ها مثل ساده تر شدن امکان دسترسی به مشتریان ، دسترسی انبوه به مشتریان ، کم هزینه تر شدن دسترسی به مشتریان[7] و … موجب جلب توجه شرکت های بزرگ تجاری در استفاده از ظرفیت رسانه ها برای تبلیغات شد.
افزایش کمی و کیفی رسانه ها موجب گردید که صاحبان بنگاه های تجاری قدرت انتخاب در بین تعداد زیادی از رسانه ها را برای پخش آگهی تبلیغاتی داشته باشند. در نتیجه رسانه ها باید توجه این مراکز را به توانایی های خود جلب می کردند تا شانس انتخاب شدن آنها توسط بنگاه ها بیشتر شود، در واقع رقابت برای جذب آگهی بین رسانه ها باعث شده که بازاری موسوم به بازار آگهی شکل بگیرد[8]
یکی از مهمترین معیارهایی که توسط بنگاه های تجاری در انتخاب رسانه برای پخش آگهی مورد توجه است ، میزان مخاطب رسانه ها ست. داشتن مخاطب بیشتر بزرگترین مزیت در جذب آگهی محسوب می شود چراکه با پخش آگهی در رسانه های پر مخاطب دسترسی به مشتریان بیشتری فراهم می شود.بنابراین جلب مخاطب بیشتر در اولویت کاری رسانه ها قرار گرفت. رسانه ها نیز در جهت جلب مخاطب تغییراتی را در برنامه های خود به وجود آوردند، که مهمترین آن تغییر در محتوای برنامه ها بود . به تدریج علاوه بر کارکرد انعکاس اخبار و وقایع با توجه به ارتباط وسیع و مداوم مردم با رسانه ها ، این رسانه ها کارکرد های متنوعی از قبیل خبری ، آموزشی، راهنمایی و رهبری و تفریحی و تبلیغی[9] را به منظور افزایش کیفیت برنامه های خود در پیش گرفتند.
تغییر دیگری که در جهت افزایش تعداد مخاطبان و رضایت آن ها انجام شد تغییراتی بود که به دنبال پیشرفت علوم مختلف در نوع و قابلیت های رسانه ها به وجود آمد و به تدریج علاوه بر رسانه های نوشتاری مثل روزنامه یا مجله ها انواع رسانه های دیداری و شنیداری وارد عرصه رقابت رسانه ای شدند.با این تغیرات و ورود رسانه های جدید سرعت انتقال اطلاعات افزایش پیدا کرد و این امر به یکی از مزیت ها در جذب مخاطب تبدیل شد.
گفتار دوم : بازنمایی رسانه ای:
رسانه های خبری با بازتاب اخبار مربوط به وقایع اتفاق افتاده در جامعه تصویری از این رخدادها را برای مخاطبان خود تداعی می کنند. این عمل در اصطلاح بازنمایی رسانه ای[10]گفته می شود . در این فرایند گزارشگران از رخدادهای جامعه به عنوان مواد اولیه برای اخبار خود استفاده می کنند. محصول نهایی این فرایند به صورت گزارش های خبری برای مخاطبان عرضه می شود . آنچه در این خصوص قابل توجه است این است که محصول نهایی که برای مخاطبان بازتاب داده می شود ، با رخداد اصلی مبنای این خبر ممکن است متفاوت باشد. این روند منجر به بازنمایی متفاوت با واقعیت در رسانه ها می شود . این امر می تواند نتیجه عوامل متعددی باشد که در نهایت بر محصول نهایی رسانه ها تاثیر می گذارند.
یکی از این دلایل لزوم جذابیت گزارش های خبری به منظور جلب مخاطب برای رسانه ها در رقابت با سایر خبرگزاری ها ست . انتخاب واژه ها توسط خبرنگاران تاثیر زیادی بر جذابیت گزارش دارد و خبرهایی که مورد تاثیر قرار می گیرند ، خبرهایی که با حروف درشت نوشته می شود و انتخاب واژه توسط مخبرین و سخن مفسرین و نوع انتخاب عنوان ها و تیترهای اصلی و فرعی همه بر اساس معیارهایی است که مخاطب را تحت تاثیر قرار می دهد[11].
در واقع دبیران و سردبیران مطبوعات و تهیه کنندگان برنامه های خبری و تفسیری رادیو و تلویزیون با استفاده از روش هایی مثل انتخاب عنوان جذاب برای خبر و یا چاپ خبر در نخستین برگ روزنامه یا نخستین خبر و تفسیر و نحوه پوشش آنها در جهت افزایش جذابیت خبر خواسته یا ناخواسته موجب تفاوت خبر یا حادثه اتفاق افتاده می شوند . به همین دلیل است که برخی از جامعه شناسان معتقدند که گزارشگری خبری علاوه بر اینکه بازنمایی(بازتاب واقعیت) است شامل باز- نمایی(تولید واقعیت) نیز می باشد[12].
